Ο Άγιος Νεκτάριος, ο «Άνθρωπος του Θεού», ο μεγάλος Άγιος του 20 ου αιώνα, ανοίγει τον χορό των άλλων μεγάλων Αγίων του αιώνα (Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης, Παΐσιος Αγιορείτης, Ιάκωβος ο εν Ευβοία, Αμφιλόχιος Πάτμου, Εφραίμ Κατουνακιώτης, Ιερώνυμος Σιμωνοπετρίτης κ.λπ.)
Στις μοναχές του Ησυχαστηρίου του στην Αίγινα, είχε παλαιότερα αποκαλύψει τα όσα εκεί θα συνέβαιναν:
«Από εδώ, κόρες μου, απ’ αυτές τις ερημιές, σε μερικά χρόνια θα διαβαίνουν άμαξες, θα περνά πλήθος ο κόσμος με αφιερώματα, χρυσάφια και λαμπάδες»! Η παρουσία του Αγίου Νεκταρίου είναι πλέον ζωντανή σε όλο τον κόσμο! Πλήθος θαυμάτων γίνονται καθημερινά με την επίκληση του Αγίου και της παρρησίας που έχει αποκτήσει ενώπιον του Θρόνου του Θεού.
Ο βίος του οι σπουδές του και τα θαύματα
Ο Άγιος Νεκτάριος (κατά κόσμον Αναστάσιος Κεφαλάς) γεννήθηκε το 1846 στη Σηλυβρία της Ανατολικής Θράκης. Ήταν το πέμπτο από τα έξι παιδιά της οικογένειας του Δημοσθένη και της Βασιλικής Κεφαλά. Οι γονείς του ήσαν φτωχοί, αλλά πολύ ευσεβείς. Στη γενέτειρά του τέλειωσε το Δημοτικό Σχολείο.
Στα δεκατρία του χρόνια, το 1859, πήγε στην Κωνσταντινούπολη για να συνεχίσει τη μόρφωσή του και για να βοηθήσει με την εργασία του τους γονείς του. Εργάστηκε σε συσκευαστήριο καπνού και κατά την πώλησή του έβαζε ένα χαρτάκι μέσα στο σακουλάκι του καπνού όπου είχε γράψει ένα σύντομο απόσπασμα από το Ευαγγέλιο.
Το θαύμα με το Σταυρό
Πηγαίνοντας με το πλοίο για προσκύνημα στους Αγίους Τόπους, έπεσαν σε σφοδρή θαλασσοταραχή και κινδύνευε να βουλιάξει το πλοίο. Έβαλε στη θάλασσα τον σταυρό που του είχε δώσει η πιστή γιαγιά του για να τον χρησιμοποιεί σε κάθε δύσκολη περίσταση και η τρικυμία κατέπαυσε. Τον σταυρό του τον βρήκε στο λιμάνι να έχει κολλήσει στα ύφαλα του πλοίου!
Μετακινήθηκε στη Χίο, στα είκοσι χρόνια του, όπου εργάστηκε στο Λιθί ως δάσκαλος. Στη Νέα Μονή της Χίου έγινε μοναχός, το 1876, στα τριάντα του χρόνια.
Τον επόμενο χειροτονήθηκε διάκονος λαμβάνοντας το όνομα με το οποίο έγινε παγκοσμίως γνωστός, Νεκτάριος.
Στην Αθήνα ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές στο Βαρβάκειο, το οποίο βρισκόταν στην οδό Ασκληπιού και Αραχώβης, στο Κέντρο της Αθήνας. Ως διάκονος λειτουργούσε στον ναό του Αγίου Νικολάου Πευκακίων, απέναντι από το σχολείο του, στο ναό της Αγίας Ειρήνης Αιόλου και σε άλλους ναούς της Αθήνας. Συνέχισε τις σπουδές του στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1885 έλαβε το πτυχίο του.
Στην Αλεξάνδρεια, στον ναό του Αγίου Σάββα χειροτονήθηκε ιερέας, το 1886, και ανέλαβε γραμματέας του Πατριαρχείου Αλεξάνδρειας και πατριαρχικός επίτροπος στο Κάιρο. Το 1889 εξελέγη επίσκοπος Πενταπόλεως (Λιβύη) και η χειροτονία του έγινε στο ναό του Αγίου Νικολάου στο Κάιρο από τον πατριάρχη Σωφρόνιο. Το φιλανθρωπικό έργο του, η συγγραφική του δραστηριότητα, η αγάπη του πληρώματος της εκκλησίας προς το πρόσωπό του έδειχναν ότι θα ήταν ο επίσκοπος που θα διαδεχόταν σύντομα το Σωφρόνιο, ο οποίος τότε ήταν ενενήντα ετών. Επίσκοποι και άνθρωποι του πατριαρχείου τον φθόνησαν και τον συκοφάντησαν στον πατριάρχη ότι θέλει να τον ανατρέψει και τον κατηγόρησαν με ανυπόστατες ηθικές κατηγορίες.
Χωρίς να περάσει το θέμα αυτό από Σύνοδο και χωρίς να του αποδώσουν τους μισθούς του ως επίσκοπος Πενταπόλεως, του στέρησαν στην αρχή την ιερατική του ιδιότητα επιτρέποντας του μόνο να μένει στο δωμάτιό του στην Αλεξάνδρεια. Λίγο αργότερα, στις 11 Ιουλίου του 1890, του έδωσαν το Απολυτήριό του από το πατριαρχείο και του ζήτησαν να εγκαταλείψει την Αλεξάνδρεια! Οι διώκτες του δεν έμειναν σε αυτό μόνο αλλά διέσπειραν τις συκοφαντίες τους έως την Αθήνα και την Εύβοια. Ο Πενταπόλεως Νεκτάριος, αν και μπορούσε να αντιδράσει δυναμικά καθώς ο απλός κόσμος γνώριζε το ήθος του και ήταν με το μέρος του, δεν το έκανε και προτίμησε να εγκαταλείψει την Αλεξάνδρεια χωρίς την παραμικρή αντίδραση!
Ήρθε για δεύτερη φορά στην Αθήνα, το 1890, και έμεινε στη Γαργαρέττα κοντά στου Φιλοπάππου σε ένα φτωχό σπιτάκι, αδυνατώντας να πληρώσει το ενοίκιο και μη έχοντας τα απαραίτητα για τη διατροφή του. Είναι το πιο δύσκολο διάστημα της ζωής του! Αναζητά να υπηρετήσει την εκκλησία ως ιεροκήρυκας, για να μπορέσει να διδάξει τον λαό του Θεού και να εξασφαλίσει τα προς το ζειν. Του τονίζουν ότι δεν
έχει την ελληνική υπηκοότητα και δεν μπορούν να τον προσλάβουν! Μόνο μετά την παρέμβαση ενός εκπροσώπου της κυβέρνησης με το όνομα Μελάς οποίος τον γνώριζε καλά από την Αίγυπτο και ενός υπουργού, ανέλαβε ιεροκήρυκας στην Εύβοια.
Στην Εύβοια, στη Χαλκίδα, πήγε το 1891 και δοκίμασε στην αρχή την εχθρότητα των πιστών, καθώς είχαν μεταφέρει έως εκεί τις συκοφαντίες για το πρόσωπό του.
Αργότερα όμως έλαμψε η αλήθεια. Επί δυόμιση χρόνια περιόδευε την Εύβοια και μάλιστα όταν λειτουργούσε στα μέρη του Αλιβερίου έπαιρνε μαζί του ως ψάλτη τον Λεωνίδα Μπαϊρακτάρη, πατέρα του Αγίου Πορφυρίου. Πέρασε για έξι μήνες ως ιεροκήρυκας από τη Φθιώτιδα και τη Φωκίδα.
Το Ίδρυμα της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής
Το 1894, σε ηλικία 48 ετών, ανέλαβε Διευθυντής της Ριζαρείου εκκλησιαστικής σχολής, η οποία βρισκόταν επί της Βασιλίσσης Σοφίας στην Αθήνα και φοιτούσαν νέοι που ενδιαφέρονταν να γίνουν ιερείς αλλά και πολλά παιδιά πλουσίων Αθηναίων που ενδιαφέρονταν απλώς να σπουδάσουν στη σχολή. Επί δεκατέσσερα έτη παρέμεινε στη διεύθυνση της σχολής, παράλληλα διδάσκοντας, τελώντας τις
λειτουργίες, ασκώντας πλούσιο φιλανθρωπικό έργο και μια ιδιαίτερη παιδαγωγική.
-Μια ημέρα έγραφε μια επιστολή, όταν άκουσε θόρυβο. Ο παιδονόμος έφερε στο δωμάτιό του τέσσερεις σπουδαστές. Ο Παπαχρήστου είχε κατηγορήσει έναν άλλο σπουδαστή για κλέφτη. Ο άλλος είπε ότι είναι ψέματα και ότι του έβρισε την πατρίδα του το Μέτσοβο. Ένας τρίτος είπε ότι τσακώθηκαν για ένα βιβλίο το οποίο είχε περάσει ο Περιτζόγλου κρυφά στη σχολή. Ο τέταρτος της παρέας, είπε ο παιδονόμος, είναι ο υποκινητής της φασαρίας, τους έσπρωχνε στο να χτυπηθούν για να γελάει. Ο Διευθυντής της Ριζαρείου τους κοίταξε με τα γαλάζια μάτια του πικραμένος: «Αυτά όλα τα οποία κάνατε με λυπούν βαθύτατα. Με αναγκάζουν να τιμωρήσω τον εαυτό μου με αποχή από το φαγητό. Κύριε παιδονόμε, από σήμερα το μεσημέρι να ειδοποιήσετε τον μάγειρα για τρεις ημέρες να μη μου στέλνει φαγητό. Την ώρα του φαγητού θα προσεύχομαι για την ανωμαλία. Με λυπούν, παιδιά μου, με λυπούν… εσείς οι αυριανοί
ιερείς του Υψίστου! Πηγαίνετε, παρακαλώ, και είθε ο Κύριος να στείλει το έλεος και τον φωτισμό. Πηγαίνετε, και παρακαλώ έως το μεσημέρι να έχετε συμφιλιωθεί, διότι θα συνεχίσω την τιμωρία». Το μεσημέρι δε φάνηκαν στην τράπεζα για το φαγητό και οι τέσσερεις! Κλείστηκαν στα δωμάτιά τους και έκλαψαν. Το επεισόδιο μεταφέρθηκε από τάξη σε τάξη, προκάλεσε κατάπληξη και σεβασμό για τον Διευθυντή-καλόγερο που αντέστρεψε το φταίξιμο και τιμώρησε τον εαυτό του!
-Σε ένα μάθημά του στη σχολή, τον είδαν οι σπουδαστές του ξυπόλητο! Καθώς έμπαινε στην αίθουσα διδασκαλίας είδε ένα φτωχό ο οποίος τον παρακάλεσε να τον βοηθήσει να αγοράσει παπούτσια. Ο Πενταπόλεως έβγαλε τα δικά του παπούτσια και του τα έδωσε.
-Σε μια διαμάχη μεταξύ των επιστατών της σχολής για το ποιος ήταν υπεύθυνος για την καθαριότητα στις τουαλέτες, πήγε ο ίδιος για να τους διευκολύνει και να τους κάνει να ηρεμίσουν και τις καθάρισε.
-Στην Παναγία τη Χρυσοσπηλιώτισσα επί της οδού Αιόλου σε μια κυριακάτικη
Λειτουργία συνάντησε ένα πολύ φτωχό ιερέα που φόραγε ένα παλιό, μπαλωμένο και κατακίτρινο ράσο. Έβγαλε το δικό του ράσο και του το έδωσε. Επέστρεψε στη Ριζάρειο με το παλιό ράσο του άλλου ιερέα!
Το προσκύνημα στο Άγιο Όρος
Το Καλοκαίρι του 1898, άφησε για λίγο τη Ριζάρειο και πήγε για προσκύνημα στο Άγιο Όρος. Από τη μονή Βατοπεδίου ήρθε στη Μεγίστη Λαύρα. Κατευθύνθηκε προς τα Καυσοκαλύβια, την Κερασιά και κατέληξε στα Κατουνάκια, στην Καλύβη των Δανιηλαίων. Οι Δανιηλαίοι δεν είχαν ειδοποιηθεί για την επίσκεψή του. Τους παρουσιάστηκε με τον καλογερικό σκούφο, τα παλιά ράσα, τα χοντρά καλογερικά
άρβυλα. Τους είπε ότι είναι ένας μοναχός από την Αθήνα.
Ο λόγος του μετάγγιζε αχτίνες θείου φωτός!
Με ένα αδελφό της συνοδείας, τον πέμπτο στη σειρά, κατευθύνθηκαν προς τα φρικτά Καρούλια. Στο δρόμο συνάντησαν έναν άγνωστο ερημίτη, αδύνατο, με μπαλωμένο ράσο, με δυο μεγάλα μάτια που σε καθήλωναν. Αφού αντάλλαξαν τον καλογερικό χαιρετισμό «Ευλογείτε!» «Ο Κύριος!», ο ερημίτης στράφηκε στον μοναχό από τους Δανιηλαίους και τον επέπληξε: «Πως προπορεύεσθε, αδελφέ, από τον Πενταπόλεως τον προ πολλού ενταχθέντα μεταξύ των αγίων ιεραρχών;» «Μην αναφέρετε κάτι για
τον ταπεινό δούλο», απάντησε ο άγιος Νεκτάριος και έσκυψε να φιλήσει το χέρι του ασκητή.
Τα δαιμόνια που μεταβλήθηκαν σε σμήνος μεγάλων κουνουπιών
Τράβηξε το χέρι από ταπείνωση ο ερημίτης και είπε: «Χθες έφρυξαν οι δαίμονες, μεταβλήθηκαν σε σμήνος μεγάλων κουνουπιών και προσπάθησαν να με αφήσουν αναίσθητο. Με το σημείο του σταυρού και τη φράση ¨Αναστήτω ο Θεός και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί Αυτού¨ εξαφανίστηκαν». «Γιατί;» «Διότι θα μου δινόταν η ευκαιρία να γνωρίσω έναν φοβερό διώκτη των δαιμόνων!…Κομπασμός, υπερηφάνεια, νοησιαρχία στον κόσμο. Εσείς νοσταλγείτε τη μόνωση. Θεωρήσατε καθήκον να υπηρετήσετε τους συνανθρώπους και τους αγαπήσατε εκ μέσης καρδίας. Θα έρθει και η μόνωση».
Ο ερημίτης και τα μελλούμενα για τον 20 ο αιώνα
«Τι φρονείτε για τον 20 ο αιώνα;», ρώτησε ο άγιος Πενταπόλεως. Ο ερημίτης σήκωσε ψηλά το βλέμμα και είπε: «Τέλος στα βασίλεια. Πόλεμοι, ανησυχίες, σφαγές, καταστροφές. Κυρίαρχος ο φόβος» «Ο φόβος!»
Το 1908, σε ηλικία 62 ετών, ο Άγιος Νεκτάριος αποχώρησε από τη Ριζάρειο για να εγκατασταθεί στην Αίγινα. Από το 1904 είχε αρχίσει να οργανώνει το γυναικείο ησυχαστήριό του στην Αίγινα,
τον «Εκκλησιαστικό Παρθενώνα» του, στο παλιό βυζαντινό εγκαταλελειμμένο μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής, όπου εγκαταστάθηκαν οι πρώτες τέσσερεις μοναχές, πνευματικές κόρες του, οι οποίες διέθεσαν τα πρώτα χρήματα. Ο λαός της Αίγινας γρήγορα τον αγάπησε, εκτός των άλλων και για τα δύο πρώτα θαύματα εκεί.
Τα θαύματα
Ο Πενταπόλεως Νεκτάριος θεράπευσε με την προσευχή του ένα δαιμονισμένο, γεγονός που αμέσως έγινε γνωστό στους κατοίκους του νησιού της Αίγινας. Κάποιοι χωρικοί τον ενημέρωσαν για την επί τρία έτη ανομβρία στο νησί και τον παρακάλεσαν να προσευχηθεί προς τον Θεό για να βρέξει. Με την παρουσία των κατοίκων της Αίγινας λειτούργησε και έκανε τη σχετική δέηση προς τον Κύριο. Την ίδια
μέρα έβρεξε!
Λειτουργούσε, εξομολογούσε, έκανε πλούσιο ποιμαντικό και φιλανθρωπικό έργο. Διέθετε πολύ χρόνο στην προσευχή, ιδιαιτέρως προς την Παναγία προς την Οποία έτρεφε μεγάλη ευλάβεια. Συνέχισε το συγγραφικό, υμνολογικό και υμνογραφικό και έργο του. Εργαζόταν χειρωνακτικά για την οικοδόμηση του μοναστηριού, φυτεύοντας πολλά δέντρα.
Η συκοφαντία προς το πρόσωπο του
Το 1918 συκοφαντήθηκε από τη μητέρα μιας μοναχής για ανηθικότητα. Σύντομα αποδείχθηκαν τα ψεύδη. Το ησυχαστήριό του έως την κοίμηση του Αγίου δεν είχε αναγνωριστεί επισήμως από τη διοικούσα εκκλησία.
Το δωμάτιο 2 στο Αρεταίειο Νοσοκομείο Αθηνών
Στο Αρεταίειο Νοσοκομείο Αθηνών, πολύ κοντά στη Ριζάρειο σχολή, εισήχθη στα τέλη Σεπτεμβρίου 1920, στο δωμάτιο 2 του 2 ου ορόφου, σε θάλαμο Γ΄ θέσης για απόρους, με προχωρημένο καρκίνο προστάτη.
Προς τα μεσάνυχτα της 8 προς 9 Νοεμβρίου 1920 άκουσε μια γνώριμη γλυκιά φωνή: «Είσελθε, τέκνον, είσελθε εις την χαράν του Κυρίου σου. Σε αναμένει ο της δικαιοσύνης στέφανος»! Παρέδωσε το
πνεύμα του στον Κύριο που παιδιόθεν αγάπησε, μιμήθηκε τη συγχωρητικότητά Του και αφιέρωσε όλο τον βίο του. Ήταν 74 ετών.
Η ευλογία του Αγίου στο δωμάτιο 2
(Η ευλογία του Αγίου έμεινε εκεί, στο δωμάτιο αυτό από όπου αναχώρησε η ψυχή του προς τον Κύριο και τη Θεοτόκο. Αποτελεί χώρο προσκύνησης, ένα παρεκκλήσιο και παραμένει σχεδόν όπως τότε που κοιμήθηκε ο Άγιος) Καθώς τον άλλαζαν προετοιμάζοντάς τον για τη μεταφορά στην Αίγινα, το σώμα του ευωδίαζε.
Έβγαλαν τη μάλλινη φανέλα του και την άφησαν στο διπλανό κρεβάτι όπου νοσηλευόταν ένας ασθενής με παράλυση στα κάτω άκρα. Ο άνθρωπος αυτός με το που τον άγγιξε η φανέλα του Αγίου θεραπεύτηκε και πετάχτηκε όρθιος!
Το δωμάτιο ευωδίαζε και από το γαλήνιο πρόσωπό του έτρεχε μύρο. «Δεν έχει βάρος, δεν έχει βάρος, είναι ελαφρύς σαν πούπουλο!» φώναζαν οι άνθρωποι που σήκωναν το σώμα του Αγίου. Τον μετέφεραν με το καραβάκι Πτερωτή στην Αίγινα.
Το άφθαρτο σώμα του
Από το λιμάνι με τα πόδια, με πομπή, μετέφεραν τον Άγιο στο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας, στο μοναστήρι του. Το σώμα του Αγίου παρέμεινε άφθαρτο επί είκοσι έτη. Ο τάφος του ανοίχθηκε για
πρώτη φορά στους έξι μήνες από την κοίμησή του για να τοποθετηθεί μια επιτύμβια πλάκα δώρημα από τη Ριζάρειο, και το σώμα του παρέμενε χωρίς το παραμικρό σημάδι αλλοίωσης εξακολουθώντας να ευωδιάζει. Για δεύτερη φορά ανοίχθηκε ο τάφος στα δύο χρόνια από την κοίμησή του, για τρίτη στα τρία έτη, και το σώμα του παρέμενε άφθαρτο και ευωδιάζον. Στα είκοσι χρόνια από την κοίμησή του ο Θεός
επέτρεψε τη διάλυση του σώματός του. Σε μοναχή από τη Ζάκυνθο η οποία στενοχωρήθηκε γι’ αυτή τη διάλυση καθώς είχε την πεποίθηση πως θα αποκτούσε ένα ακόμα άλιωτο σώμα η Ορθοδοξία, όπως εκείνο του Αγίου Διονυσίου, παρουσιάστηκε μια νύχτα ο Άγιος με ένα θείο χαμόγελο και της είπε: «Γιατί λυπείσαι; Εγώ εδεήθην στον Κύριο για να δώσει την άδεια της διάλυσης. Τον παρακάλεσα γι’ αυτό για την
ευσέβεια των χριστιανών, τον παρακάλεσα για την παρηγορία τους να κυκλοφορήσουν τα οστά ανά την ελληνική πατρίδα και τον κόσμο». Η ανακομιδή των αγίων Λειψάνων έγινε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1953, από τον μητροπολίτη Προκόπιο.
Στις 5 Νοεμβρίου 1961 ανακηρύχθηκε η αγιότητα του μεγάλου Αγίου του 20 ου αιώνα.
Η ανακήρυξη της αγιότητας του μεγάλου Αγίου του 20 αι. που τόσο αδικήθηκε και συκοφαντήθηκε έγινε στις 5 Νοεμβρίου του 1961 με συνοδική πράξη από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η μνήμη του καθορίστηκε να τιμάται την 9 η Νοεμβρίου, ημέρα της κοίμησής του.
Συνοδική διαγνώμη του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας
Το 1998, 108 χρόνια από την εκδίωξη του Αγίου Νεκταρίου από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και 78 χρόνια από την κοίμησή του, αποκαταστάθηκε η κανονική τάξη για το πρόσωπό του. Η σύνοδος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας με προκαθήμενο τον μακαριστό Πέτρο Ζ΄ εξέδωσε Συνοδική διαγνώμη «προς εκζήτησιν συγχωρήσεως παρά του Αγίου Νεκταρίου δια την γενομένην εις αυτόν αδικίαν υπό
των προαπελθόντων πατέρων και αδελφών του Πατριαρχικού θρόνου Αλεξανδρείας».
