Δρομολογούνται σαρωτικές αλλαγές στα εργασιακά – Μεταρρυθμίσεις για υπερωρίες, απεργίες και προσφυγές σε ΑΣΕ – ΟΜΕΔ

Σαρωτικές μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά έρχονται με νέο νόμο που προωθεί το υπουργείο Εργασίας.

Στον πυρήνα του νομοσχεδίου είναι οι νέες ευελιξίες στη διευθέτηση του χρόνου εργασίας και των υπερωριών, ενώ ριζικές αλλαγές έρχονται στον συνδικαλιστικό νόμο και στις γονικές άδειες. Σημαντικές παρεμβάσεις προωθούνται στις συλλογικές διαπραγματεύσεις, ενώ θεσμοθετείται το «Εργάνη ΙΙ» και η ψηφιακή κάρτα εργασίας για την online παρακολούθηση του πραγματικού ωραρίου των εργαζομένων.

Ο αρμόδιος υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Γιάννης Βρούτσης, παρουσίασε χθες τους 5 άξονες του σχεδίου στο υπουργικό συμβούλιο, όπου και κλείδωσαν οι βασικές αλλαγές για 8ωρο… αλά καρτ με πιο ευέλικτη διαδικασία και σημαντική αύξηση του πλαφόν των νόμιμων υπερωριών. Το νομοσχέδιο αναμένεται να κατατεθεί σε δημόσια διαβούλευση εντός Νοεμβρίου.

Το νέο μοντέλο διευθέτησης του χρόνου εργασίας έρχεται με πιλότο τον νόμο 3986 του 2011. Οι επιχειρήσεις θα μπορούν να απασχολούν, με συγκεκριμένες προϋποθέσεις, εργαζομένους έως 10 ώρες ημερησίως κατά μέγιστο, χωρίς πρόσθετη αμοιβή, εφόσον εντός 6μήνου εξοφλούν τις επιπλέον 2 ώρες πέραν του 8ώρου με αντίστοιχη μείωση ωρών σε άλλες εργάσιμες ημέρες ή με ρεπό ή με ημέρες άδειας. Οι συμψηφισμοί του χρόνου εργασίας μπορούν να λαμβάνουν χώρα για ένα 6μηνο εντός ενός έτους, που αναμένεται να είναι η περίοδος αναφοράς. Σύμφωνα με το μοντέλο του 2011, κατά τη διευθέτηση, ο μέσος όρος των ωρών εβδομαδιαίας εργασίας για ένα έτος, στις οποίες δεν περιλαμβάνονται οι ώρες της υπερεργασίας και των νόμιμων υπερωριών της περιόδου μειωμένης απασχόλησης, παραμένει στις 40 ώρες (για όσους εργάζονται με 5ήμερο 8ωρο), ενώ, με συνυπολογισμό των ανωτέρω ωρών υπερεργασίας και νομίμων υπερωριών, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις 48 ώρες.

Η προσφυγή στο ΑΣΕ

Το πράσινο φως για τους συμψηφισμούς των ωρών υπερεργασίας ή υπερωρίας με μείωση εργάσιμου χρόνου σε άλλη χρονική στιγμή εντός 6μήνου θα μπορεί να δίνει το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας, έπειτα από προσφυγή του εργοδότη, αν δεν είναι εφικτό να υπογραφεί επιχειρησιακή σύμβαση. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Ν», αυτή θα είναι και η βασική αλλαγή του νέου πλαισίου σε σχέση με το καθεστώς του 2011, με στόχο να καταστεί πιο ευέλικτη η εφαρμογή του πλαισίου και οι συμψηφισμοί των υπερωριών. Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας απαιτεί σήμερα επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή συμφωνία του εργοδότη με συνδικαλιστική οργάνωση στην επιχείρηση, ενώ θα προβλεφθεί ως επιπλέον βήμα η προσφυγή στο ΑΣΕ, το οποίο θα αποφασίζει. Το ΑΣΕ θα εξετάζει τις προϋποθέσεις και θα εγκρίνει ή θα απορρίπτει την αίτηση. Ο σχετικός νόμος του 2011 προβλέπει πως επιτρέπεται για μία χρονική περίοδο αυξημένης απασχόλησης, ο εργαζόμενος να απασχολείται 2 ώρες την ημέρα επιπλέον των 8 ωρών, υπό την προϋπόθεση ότι οι επιπλέον των 40 ώρες εργασίας την εβδομάδα αφαιρούνται από τις ώρες εργασίας μιας άλλης χρονικής περιόδου, που είναι η περίοδος μειωμένης απασχόλησης. Αντί της μείωσης των ωρών εργασίας, επιτρέπεται να χορηγείται στον εργαζόμενο ανάλογη ημερήσια ανάπαυση (ρεπό) ή συνδυασμός μειωμένων ωρών εργασίας και ημερών αναπαύσεως. Το χρονικό διάστημα των περιόδων αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης δεν υπερβαίνει συνολικά τους 6 μήνες σε διάστημα 12 μηνών, που είναι η περίοδος αναφοράς.

Για παράδειγμα, όταν εμφανιστεί μέσα στο έτος σε μια επιχείρηση πρόσκαιρη ανάγκη για επιπλέον εργασία, θα μπορεί ο εργοδότης να ζητά έγκριση από το ΑΣΕ, ώστε οι εργαζόμενοι να απασχολούνται για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, έως και 10 ώρες ημερησίως χωρίς πρόσθετη αμοιβή. Εντός 6μήνου, η επιχείρηση θα πρέπει να αναπληρώνει αυτή την επιπλέον εργασία των 2 ωρών ανά ημέρα με αντίστοιχη μείωση ωραρίου σε άλλη περίοδο ή με ρεπό. Ο εργοδότης θα πρέπει να τηρεί τις προβλέψεις της εργατικής νομοθεσίας σχετικά με την υποχρεωτική ημερήσια και εβδομαδιαία ανάπαυση.

Αύξηση των υπερωριών

Σημαντικά επίσης θα αυξηθούν τα πλαφόν των νόμιμων υπερωριών σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Σήμερα, το ανώτατο όριο υπερωριακής απασχόλησης είναι 48 ώρες ανά 6μηνο (90 ώρες το έτος) προκειμένου για εργαζόμενους σε βιομηχανικές, βιοτεχνικές επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες και 120 ώρες το έτος στους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, το πλαφόν των 120 ωρών θα αυξηθεί σημαντικά και θα ισχύσει ενιαία και στη βιομηχανία.

Με το ίδιο νομοσχέδιο θα προστεθούν επιχειρήσεις και εργασίες στη λίστα που ήδη επιτρέπει την εργασία την Κυριακή. Θα θεσμοθετηθούν ως υποχρεωτικές αργίες η Πρωτοχρονιά και η 28η Οκτωβρίου, ενώ θα καταργηθεί η διάκριση αποζημιώσεων απόλυσης μεταξύ υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών και θα θεσμοθετηθεί το δικαίωμα του εργοδότη να αξιώνει να μην προσέρχεται ο εργαζόμενος στην εργασία αλλά βεβαίως να μισθοδοτείται, μετά την προειδοποίηση για απόλυση και μέχρι αυτήν.

Η απεργία

Ριζικές αλλαγές έρχονται στον συνδικαλιστικό νόμο, καθώς καθιερώνεται η υποχρέωση των συνδικάτων να παρέχουν στα μέλη της Γενικής Συνέλευσης πραγματική πρακτική δυνατότητα συμμετοχής και ψήφου εξ αποστάσεως, ηλεκτρονικώς, ιδίως για τη λήψη απόφασης απεργίας.

Καθίσταται επίσης προϋπόθεση για την άσκηση συνδικαλιστικού δικαιώματος, η απογραφή στο ήδη νομοθετημένο Γενικό Μητρώο. Θεσμοθετείται τουλάχιστον 40% προσωπικό ασφαλείας, που πρέπει να εξακολουθεί να εργάζεται σε περίπτωση απεργίας στις επιχειρήσεις που η λειτουργία τους είναι κρίσιμη για το κοινωνικό σύνολο, στο Δημόσιο, τους ΟΤΑ και τα ΝΠΔΔ. Απαγορεύονται οι καταλήψεις χώρων και εισόδων και η άσκηση ψυχολογικής ή σωματικής βίας. Αν λάβουν χώρα, η απεργία καθίσταται παράνομη. Όσοι μετέχουν σε κατάληψη ή βιαιοπραγούν, τελούν ποινικώς κολάσιμη πράξη.

Η ψηφιακή κάρτα εργασίας

Σε άλλο μέρος του νομοσχεδίου θεσμοθετείται το «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» και θεσπίζεται η ψηφιακή κάρτα εργασίας για την online παρακολούθηση του πραγματικού ωραρίου των εργαζομένων, ενώ έρχεται νέο θεσμικό πλαίσιο για την τηλεργασία. Αλλαγές έρχονται και στις γονικές άδειες με ενσωμάτωση σχετικής κοινοτικής οδηγίας και προβλέπεται άδεια τοκετού 14 εργάσιμων ημερών στον πατέρα, καθώς και πρόσθετη εξάμηνη γονική άδεια έως ότου το παιδί γίνει 8 ετών για όλους τους πατέρες και όσες μητέρες δεν λαμβάνουν ήδη την εξάμηνη παροχή προστασίας μητρότητας. Από τους 6 μήνες, οι 2 πρώτοι πληρώνονται από τον ΟΑΕΔ με τον κατώτατο νομοθετημένο μισθό, ενώ οι υπόλοιποι 4 είναι άνευ αποδοχών. Τέλος, θεσμοθετείται και η προστασία των νέων πατέρων κατά της απόλυσης, επί 2 μήνες από τον τοκετό για το 1ο παιδί, 4 για το 2ο και 6 για κάθε επόμενο.

Δικαίωμα διαπραγμάτευσης

Αξίζει να σημειωθεί πως δικαίωμα συλλογικής διαπραγμάτευσης και συνεπώς υπογραφής συλλογικών συμβάσεων θα αναγνωρίζεται πλέον μόνο στις συνδικαλιστικές οργανώσεις που έχουν εγγραφεί στα νομοθετημένα ψηφιακά Μητρώα. Καταργείται επίσης ο Β’ βαθμός διαιτησίας στον ΟΜΕΔ και προβλέπεται ταχεία διαδικασία δικαστικού ελέγχου των προσβαλλόμενων διαιτητικών αποφάσεων. Η συμφιλίωση συλλογικών διαφορών αφαιρείται από τις Επιθεωρήσεις Εργασίας και ανατίθεται στον ΟΜΕΔ.