Έθιμα & παραδόσεις: «Κοτσαμάνια» ένα έθιμο που αναβιώνει κάθε χρόνο  στο Τετράλοφο Κοζάνης.

Ο Μορφωτικός λαογραφικός Σύλλογος Τετραλόφου αυτός τις ημέρες  αναβιώνει  το πανάρχαιο δρώμενο των προγόνων τους «Κοτσαμάνια».
Το συγκεκριμένο έθιμο έχει ενταχθεί στον κατάλογο της Unesco για την άυλη πολιτιστική κληρονομιά. Να πούμε ότι το έθιμο πραγματοποιείται  δύο μέρες, ανήμερα και την επομένη των Χριστουγέννων και  η χορευτική και  η θεατρική  μουσική ομάδα των Μωμόγερων συμμετέχει (και προκαλεί) ένα ατελείωτο γλέντι.

Λίγα λόγια για το Έθιμο «Κοτσαμάνια».

Οι Μωμόγεροι βγαίνουν στα χωριά της Κοζάνης ανελλιπώς από το 1924. Ελάχιστες είναι οι χρονιές που το έθιμο δεν έχει αναβιώσει μέσα στο Δωδεκαήμερο – εξαίρεση ήταν ο πόλεμος του ’40.

Λέγεται ότι οι Πόντιοι πρόσφυγες που ήρθαν στην Ελλάδα από το χωριό Λιβερά της ορεινής Τραπεζούντας, ανάμεσα στα λιγοστά αντικείμενα που πήραν μαζί τους ήταν εγκόλπια και περικεφαλαίες των Μομό’ερων. Γνωστό και ως Κοτσαμάνια (από την τουρκική λέξη «κοτσαμάν’», που σημαίνει «μεγαλόσωμοι άντρες»), το έθιμο που μεταφέρθηκε από την πατρίδα αναβιώνει, στην παραλλαγή της Λιβεράς, σε οκτώ χωριά του νομού Κοζάνης· ένα από αυτό είναι και ο Τετράλοφος.

Στο έθιμο αυτό  την προσοχή  συγκεντρώνουν οι φουστανελοφόροι, ο Διάβολος που πειράζει κυρίως τον Γέρων και τη Γραία, οι Νύφες και ο Γιατρόν, ωστόσο στο έθιμο συμμετέχουν όλοι όσοι βρίσκονται στον Τετράλοφο – μικροί και μεγάλοι, από 12 έως 90 ετών. Οι μεγαλύτεροι δίνουν ευχές: μια γιαγιά που λιαζόταν στο μπαλκόνι σηκώνεται από την καρέκλα της. Οι Μωμόγεροι πηγαίνουν από κοντά, την χαιρετούν διά χειραψίας και εύχονται «χρόνια πολλά και καλά, θεία».

 

Τέλος να τονώσουμε ότι όλοι οι κάτοικοι του χωρίου «Όλη τη χρονιά προετοιμάζονται  γι’ αυτό. Το χωριό ζει γι’ αυτό. Είναι κάτι που το έχουμε κληρονομήσει από τους παππούδες μας και πιστεύω ότι θα το μεταδώσουμε και στα παιδιά μας», δηλώνει ο «γιατρός» της ομάδας.