ΕΙΔΗΣΕΙΣ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΤΑΞΙΔΙΑ, ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
Κοινωνία

Παύλος Βρέλλης: Ο Έλληνας που έδωσε μορφή στην ιστορία της Ελλάδας

Παύλος Βρέλλης: Ο Έλληνας που έδωσε μορφή στην ιστορία της Ελλάδας

Σαν να το θέλησε λες η μοίρα, ο άνθρωπος που θα αναβίωνε με κερί και τέχνη ζηλευτή τον αγώνα του έθνους μας το 1821 γεννήθηκε ανήμερα της επετείου της εθνικής μας παλιγγενεσίας, 25η του Μαρτίου. 

Κι έτσι σήμερα, λίγα χιλιόμετρα έξω από τα Γιάννενα, μας περιμένει μια αξέχαστη περιπλάνηση στη νεοελληνική ιστορία μέσα από τα κέρινα ομοιώματα του Παύλου Βρέλλη, ένα έργο ζωής για τον ίδιο και μια εμπειρία μνήμης για τον επισκέπτη.

Ο γλύπτης Βρέλλης αναπαρέστησε τις μεγάλες στιγμές του τόπου μας υπενθυμίζοντας τις μορφές που σημάδεψαν τους αγώνες μας, αφήνοντάς μας να μένουμε με το στόμα ανοιχτό μπροστά στα κέρινα ομοιώματά του. Για τον ίδιο βέβαια μόνο ρόδινη δεν ήταν η όλη περιπέτειά του, καθώς εργάστηκε κάτω από αντίξοες συνθήκες για να στήσει αυτό το μουσείο-στολίδι λαογραφίας, χτίζοντάς το κυριολεκτικά με τα χέρια του. Δεν ήταν μόνο το πάθος και το μεράκι του, ήταν και η έμφαση που ήθελε να δώσει στην ακρίβεια των αναπαραστάσεών του, σεβόμενος την πραγματική ιστορία.

Ο Βρέλλης, απόφοιτος του τμήματος Γλυπτικής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, ήταν στα 60 του και συνταξιούχος γυμνασιάρχης το 1983 όταν αγόρασε μια άγονη έκταση 17 στρεμμάτων στο Μπιζάνι των Ιωαννίνων με το εφάπαξ επίδομα που πήρε από το ελληνικό Δημόσιο, κι αυτό για να δώσει υπόσταση στο όνειρο της ζωής του.

Τα επόμενα 13 χρόνια θα τα περνούσε δουλεύοντας ακατάπαυστα διαμορφώνοντας τόσο τον εξωτερικό όσο και τον εσωτερικό χώρο του μουσείου του, σχεδιάζοντας και χτίζοντάς το από την αρχή για να μοιάζει με αυθεντικό ηπειρώτικο οικοδόμημα του 18ου αιώνα. Δεν ήταν έτσι μόνο γλύπτης, καθώς λειτούργησε αναγκαστικά ως αρχιτέκτονας, ζωγράφος, ενδυματολόγος, λαογράφος, μιας και όλα μόνος του τα έκανε!

 

Η συγκέντρωση του ιστορικού και λαογραφικού υλικού για τα θέματα των κέρινων ομοιωμάτων του ήταν μια διαχρονική εξάλλου αναζήτηση για τον Παύλο Βρέλλη, μια κοπιώδης εργασία που κράτησε περισσότερο από τρεις δεκαετίες ενδελεχούς μελέτης. «Ευχαριστώ αυτούς που κράτησαν τη Θρησκεία μου, τη Γλώσσα μου και την Εθνικότητά μου, για να είμαι Χριστιανός και να λέγομαι Έλληνας.

Η αγάπη και η λατρεία που είχα, από μικρό παιδί, στους ήρωες της προεπανάστασης και της επανάστασης του 1821, έγινε αγάπη και θαυμασμός για τους μετέπειτα ήρωες. Αυτοί σφάχτηκαν, κρεμάστηκαν, γδάρθηκαν, ταπεινώθηκαν, για να κερδίσουμε εμείς σήμερα τον τόπο τούτο ελεύθερο, χωρίς σκλαβιά», γράφει τον χειμώνα του 1994/5 στο συνοδευτικό υπόμνημα του μουσείου του, για να συνεχίσει:

«Αυτός ο μικρός λαός της γης, έδειξε την ανδρεία του σε όλες τις εποχές. Αντικατέστησε το δόρυ με το καριοφίλι ή το σύγχρονο όπλο και βροντοφώναξε προς όλους τους λαούς της γης, «η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει». Σα φόρο τιμής, αγάπης και πίστης, στους ανώνυμους και επώνυμους ήρωές μας, έφτιαξα τούτο το Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας με κέρινα ομοιώματα, στο χωριό Μπιζάνι Ιωαννίνων».

Τελειώνοντας, αποκαλύπτει τον σκοπό του: «Θέλω να κάνω Ιστορική Αγωγή, μνήμη Ιερή όλων των ηρωικών μορφών και γεγονότων που έζησαν μέσα μου. Οι συνθέσεις είναι όλες δικές μου. Δούλεψα, όχι μόνο με βάση τη βιβλιογραφία που συγκέντρωσα (για ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία), αλλά και τις πληροφορίες -στοιχεία- που πήρα από τα μέρη που περπάτησα, γνώρισα, φωτογράφησα και σχεδίασα επί χρόνια».

Ο Βρέλλης αναβίωσε σπουδαία ιστορικά γεγονότα της Ελλάδας σε φυσικό μέγεθος μέσα στο μουσείο του, μπλέκοντας κέρινες μορφές και πραγματικούς χώρους σε ένα συνεκτικό όλον που μυρίζει ελληνική ιστορία από άκρη σε άκρη και μας κάνει να βιώσουμε τα περασμένα γεγονότα σαν να είμασταν πράγματι εκεί.

Και η αλήθεια είναι πως ενώ τη ματιά κλέβει η Επανάσταση του 1821 και οι πολεμικές περιπέτειες του τόπου μας κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα εκθέματα του Βρέλλη περιλαμβάνουν μορφές και αναφορές από την περίοδο των αρχαιοελληνικών χρόνων ως και την Κυρά της Ρω (1982)!

Ο μεγάλος αυτός «ξεναγός» της νεοελληνικής ιστορίας έφυγε από κοντά μας τον Ιούλιο του 2010, όταν και θυμήθηκαν ξαφνικά όλοι πως τόσο η πολιτεία όσο και η Ακαδημία Αθηνών είχαν παραλείψει να τον τιμήσουν… Τα κέρινα ομοιώματά του περιλαμβάνουν το «Κρυφό Σχολειό», το οποίο έφτιαξε «σα φόρο Τιμής σε όσους κράτησαν τη γλώσσα και την Εθνική μας ταυτότητα, στους σκοτεινούς πρώτους χρόνους της Τουρκοκρατίας», έχοντας δουλέψει τα πρόσωπά του «στο εργαστήρι μου στην Αθήνα και στα Γιάννενα» ήδη από το 1954-55.

Τα έργα της προεπαναστατικής περιόδου απαρτίζουν ακόμα η «Φιλική Εταιρία», οι «Ηπειρώτες Ευεργέτες», που «έχουν ανθρωπιστική και εθνική συνείδηση και δράση μεγάλη», οι «Δάσκαλοι του Γένους», ο «Σκλαβωμένος Ελληνισμός στις Φυλακές», η «Ανατίναξη στο Κούγκι», οι «Κλέφτες και Αρματολοί», η «Σφαγή του Αλή-πασά» κ.ά. Κάτω από τη γενική κατηγορία «Εκθέματα Επανάστασης», συναντάμε κέρινες δημιουργίες όπως τους «Πολεμιστές του 1821», αλλά και τα ομοιώματα του Μακρυγιάννη, του Κολοκοτρώνη, του Κανάρη, του Νικηταρά κ.ά.

Ξεχωριστή θέση κατέχει τόσο στη ζωή του όσο και το έργο του η ταραγμένη εποχή της γερμανικής Κατοχής, την οποία αναπτύσσει σε έργα-σταθμούς της δουλειάς του, όπως οι «Πικρές θύμησες 1940-1941», το «Γράμμα από το Αλβανικό Μέτωπο», οι «Γυναίκες της Πίνδου», το «Στρατηγείο του 1940 στη Σπηλιά του Καλπακίου», το «Ρούπελ», η «Μάχη της Κρήτης» κ.ά. Για το εξέχουσας καλλιτεχνικής, ιστορικής και λαογραφικής αξίας έργο του τιμήθηκε από πολιτιστικούς συλλόγους και πνευματικούς θεσμούς, όπως την Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδας (1981), την Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία Ελλάδας (1982), την Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων (1991), τον Δήμο Ιωαννιτών (1992), το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (1992), το ΤΕΙ Άρτας (2001) και την Εταιρεία Λογοτεχνών και Συγγραφέων Ηπείρου (2008)…

Για την ιστορία να πούμε ότι ο  μεγάλος δημιουργός αλλά και εξίσου μεγάλος παιδαγωγός έφυγε ο Παύλος Βρέλλης από τον κόσμο στις 23 Ιουλίου 2010, πηγαίνοντας πιθανότατα να συναντήσει όλους εκείνους τους ήρωες, αγίους αλλά και καθημερινούς ανθρώπους που τόσο θαύμασε και ύμνησε με το κερί του.

Περισσότερες πληροφορίες για το πως θα επισκεφθείτε το μουσείο στο vrellis.gr

Related posts

Στους δρόμους οι συνταξιούχοι για τα αναδρομικά

Newsroom

Δωρεάν αλεύρι δόθηκε σε υπαλλήλους του υπουργείου Τουρισμού από τους Μύλους Λούλη

Στις 7 Ιουλίου και όχι στις 30 Ιουνίου, θα πραγματοποιηθούν τελικά οι πρόωρες εθνικές εκλογές.

Newsroom