Συνέντευξη με τον ηθοποιό Δημοσθένη Παπαδόπουλο: «Η τέχνη είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας μας»

Ο γνωστός ηθοποιός Δημοσθένης Παπαδόπουλος εν όψει της έναρξης της νέας σειράς «Όρκος» που θα κάνει πρεμιέρα το Σάββατο 5 Φεβρουαρίου, στις 22:00 στο κρατικό κανάλι της ΕΡΤ1 μίλησε στο greekaffair.gr και στον Κυριάκο Τσικορδάνο για τον ρόλο του που, όπως ο ίδιος καταθέτει, «δεν έχω απολύτως καμία σχέση (σ.σ. ως Δημοσθένης) με αυτόν. Είναι η πρώτη φόρα που παίζω κάτι τόσο κόντρα».

Παράλληλα μας μίλησε για τον ιδιαίτερο ρόλο του Ιωσήφ, που υποδύεται στη θεατρική παράσταση «Αιολική Γη» στην οποία συμμετέχει αυτόν τον καιρό, ενώ αναφέρθηκε και στη νέα θεατρική δουλειά που ετοιμάζει και θα σκηνοθετήσει ο ίδιος.

Δημοσθένη μετά από τρία χρόνια τα ξανασυναντιόμαστε

Ναι Κυριακό πράγματι πέρασαν 3 χρόνια από την τελευταία φορά που τα είπαμε, τότε από ότι θυμάμαι κάναμε την συνέντευξη με αφορμή την θεατρική παράσταση «Μεθυσμένη Πολιτεία».

Δημοσθένη, μετά από 13 χρόνια επιστρέφεις στην ΕΡΤ, με τη σειρά μυθοπλασίας «Όρκος». Τι ήταν αυτό που σε κέρδισε ώστε να συμμετάσχεις στη συγκεκριμένη σειρά;

Το βασικότερο ήταν ο σκηνοθέτης, ο Σπύρος Μιχαλόπουλος. Είναι ένας άνθρωπος ταλαντούχος, έξυπνος και γνώστης του αντικειμένου του όπως και του θεάτρου, πράγμα σπάνιο για κινηματογραφικό ή τηλεοπτικό σκηνοθέτη. Στην συνέχεια ήταν το καλογραμμένο σενάριο της Τίνας Καμπίτση. Το θέμα του είναι πολύ ενδιαφέρον και πρωτότυπο. Ύστερα ο ρόλος που ήταν μία πρόκληση για μένα. Και τέλος οι πολύ καλοί ηθοποιοί που συμμετέχουν στην σειρά..

Θα ήθελες να μας συστήσεις λίγο τον τηλεοπτικό ήρωα που υποδύεσαι; Ποιος είναι ο εφοπλιστής Χάρης Ζαφείρης; Πώς θα τον χαρακτήριζες ως άνθρωπο;

Πρόκειται για έναν άντρα με δύναμη. Είναι ένας άνθρωπος σκληρός αλλά που κάποιες φορές δείχνει ακόμα και τρυφερές και ευαίσθητες πλευρές. Είναι ένα από τα αινιγματικά πρόσωπα της σειράς που εξυπηρετεί τον αστυνομικό άξονα του σεναρίου. Είναι το μυστηριώδες πρόσωπο της πλοκής που ο βασικός ήρωας της ιστορίας θεωρεί ότι ευθύνεται για το ατύχημα της γυναίκας του. Πιστεύει δηλαδή ότι πίσω από το ατύχημα κρύβεται ένα προσχεδιασμένο έγκλημα που έχει οργανωθεί από τον Χάρη Ζαφείρη. Έχει επίσης κάποιες σκοτεινές πλευρές στις σχέσεις του με τις γυναίκες.

Λαμβάνοντας στα χέρια σου από την παραγωγή το σενάριο της σειράς «Όρκος» πώς ξεκίνησες να πλάθεις με τη φαντασία σου τον ήρωα που υποδύεσαι, στην σειρά;

Προσπάθησα να μπω στην λογική του. Να τον καταλάβω. Να τον δικαιολογήσω. Κάθε ρόλος, όπως και κάθε άνθρωπος, έχει δίκιο μέσα από την δική του προσωπική λογική. Προσπάθησα λοιπόν να βρω την λογική του. Και να βρω τις καλές του πλευρές. Το λέω αυτό γιατί πρόκειται από γραφής για ένα πρόσωπο σκοτεινό. Προσπάθησα λοιπόν να βρω και τις φωτεινές πλευρές του για να μην βγει στην οθόνη ένα μονοδιάστατο πρόσωπο. Όλα τα πρόσωπα έχουν πολλές διαφορετικές και πολλές φορές αντιφατικές πλευρές.

Ποια δικά σου στοιχεία διαθέτει ο χαρακτήρας του Χάρη που υποδύεσαι στη σειρά «Όρκος» και ποια στοιχεία του Χάρη θα ήθελε να έχει ο Δημοσθένης;

Ομολογώ ότι ο ρόλος αυτός δεν διαθέτει κανένα από τα δικά μου στοιχεία και δεν θα ήθελα να έχω κι εγώ κανένα από τα στοιχεία του. Είναι η πρώτη φορά που το λέω αυτό για έναν ρόλο. Αλλά είναι αλήθεια. Και νομίζω ότι είναι και αυτό που με ενθουσίασε σε αυτόν τον ρόλο. Ότι δεν έχω απολύτως καμία σχέση με αυτόν. Είναι η πρώτη φόρα που παίζω κάτι τόσο κόντρα.

Κρύβει ιδιαιτερότητες ο ρόλος του Χάρη που να σε έχουν προβληματίσει ή να σε έχουνε φέρει σε δύσκολη θέση;

Πολλές. Κάθε ρόλος κρύβει ιδιαιτερότητες. Πάνω σε αυτές δουλεύει ο ηθοποιός για να βγει ένας ζωντανός χαρακτήρας. Δεν μπορώ όμως να σου αναφέρω ποιες γιατί θα πρέπει να αναφερθούμε τώρα σε λεπτομέρειες του σεναρίου που δεν αφορούν αυτήν την στιγμή τον αναγνώστη της συνέντευξης. Επίσης πολλές φορές ο ηθοποιός έχει κάποια μυστικά που τα μοιράζεται μόνο με τον ρόλο του. Δεν τα ξέρει ούτε ο σκηνοθέτης.

Δημοσθένη με ποιους τρόπους δουλεύεις τον ρόλο σου; Είναι εύκολος χαρακτήρας ο Εφοπλιστής Χάρης Ζαφείρης;

Αφιερώνω χρόνο σε αυτόν. Για μένα αυτό είναι πολύ βασικό. Το λέω πολλές φορές αυτό και στους μαθητές μου. Όταν αφιερώνεις χρόνο στον ρόλο δημιουργείς μαζί του ένα παρελθόν, μία σχέση, την οποία με έναν περίεργο τρόπο καταλαβαίνει ο θεατής. Την νιώθει. Την αισθάνεται ενεργειακά. Κι αυτό είναι που κάνει τον θεατή να τον ελκύει ένας ρόλος. Γιατί αισθάνεται ότι υπάρχει παρελθόν. Για να μην φανεί όμως λίγο μεταφυσικό όλο αυτό, θέλω να πω ότι όταν αφιερώνεις χρόνο δίνεις περισσότερες πιθανότητες στον εαυτό σου να ανακαλύψεις πράγματα για τον ρόλο. Κρυφές ιδιαιτερότητες που ανέφερες παραπάνω. Να τις ανακαλύψεις. Ή ακόμα και να τις εφεύρεις για να κάνεις ακόμα πιο ενδιαφέροντα τον χαρακτήρα. Ο συγκεκριμένος ρόλος δεν είναι καθόλου εύκολος. Αλλά είναι ένας χαρακτήρας που με ιντριγκάρει πολύ.

Έχεις κάθε φορά το ίδιο άγχος πριν ξεκινήσει το γύρισμα και εάν ναι, πώς το διαχειρίζεσαι;

Έχω κάθε φορά άγχος. Και στο θέατρο και στο γύρισμα. Στο γύρισμα το βασικό μου άγχος είναι το αν θα υπάρξει επικοινωνία και σύνδεση με τον σκηνοθέτη. Στην συγκεκριμένη δουλειά όμως δεν είχα. Είχα συνεργαστεί ξανά με τον Σπύρο Μιχαλόπουλο και ήξερα ότι έχουμε πολλά κοινά. Και επαγγελματικά και αισθητικά.

Σε γυρίσματα με άλλους σκηνοθέτες προσπαθώ να χτίσω αυτήν την επαφή. Αυτήν την επικοινωνία. Σε κάποιες περιπτώσεις αυτό επιτυγχάνεται και είναι μία ευτυχής συγκυρία. Σε περιπτώσεις που δεν επιτυγχάνεται είναι κάτι πολύ δύσκολο που πρέπει να διαχειριστείς. Κάνεις όμως ό,τι μπορείς να υπερασπίσεις τον ρόλο σου και την ενέργειά σου. Μπορώ να σου πω ότι κάποιες φορές έχει βγει ένα πολύ καλό αποτέλεσμα μέσα από την έλλειψη αυτής της ιδανικής συνθήκης επικοινωνίας. Ίσως γιατί εξαιτίας αυτής της έλλειψης, βάζεις όλες σου τις δυνάμεις για να επιβιώσεις. Όλα στο επάγγελμά μας είναι πολύ σχετικά και ρευστά. Ίσως αυτή είναι και η γοητεία αυτής της δουλειάς.

Οι άνθρωποι πόσο εύκολα εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους, μια λέξη δύσκολη, βαρυσήμαντη και ίσως ξεχασμένη από τους περισσότερους;

Δεν μπορώ να σου απαντήσω γενικά. Κάποιοι άνθρωποι την εκφράζουν και κάποιοι όχι. Το σημαντικότερο νομίζω είναι να εκφράζεις την ευγνωμοσύνη σου με πράξεις.

Στις ημέρες μας υπάρχουν άνθρωποι και χαρακτήρες σαν τον εφοπλιστή Χάρη Ζαφείρη που είναι ευγνώμονες για όσα τους έχει προσφέρει η ζωή, ώστε να ανταποδίδουν είτε με δωρεές, φιλανθρωπίες ή άλλους κοινωφελείς τρόπους;

Θέλω να πιστεύω ότι υπάρχουν.

Για ποιες αξίες και ιδανικά αγωνίζεται ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος και δεν υποχωρεί σε τίποτα μπροστά σε αυτά;

Για μένα είναι πολύ σημαντικό θέμα η δικαιοσύνη. Η αδικία με εξοργίζει και πάντα εξανίσταμαι όταν την συναντώ. Η ηθική, η ειλικρίνεια και η τιμιότητα είναι επίσης για μένα στοιχεία πολύ σημαντικά.

Να αφήσουμε όμως τη μικρή οθόνη και να περάσουμε στο θεατρικό σανίδι, όπου αυτό τον καιρό εμφανίζεσαι στο έργο «Αιολική Γη», με έναν ρόλο ιδιαίτερα ενδιαφέροντα, αυτόν του Ιωσήφ. Μίλησε μας λίγο για το ρόλο σου.

Είναι ένας άνθρωπος που άφησε το νησί του την Λήμνο και πήγε να ζήσει για λίγα χρόνια στα παράλια της Μ. Ασίας για να δουλέψει, να βγάλει χρήματα και να επιστρέψει ξανά στο νησί του για να παντρευτεί την αγαπημένη του. Τα χρόνια όμως πέρασαν κι εκείνη παντρεύτηκε έναν άλλον. Εκείνος έμεινε πια μόνιμα στην γη της Αιολίδας και απέκτησε μία στενή, σχεδόν μεταφυσική σχέση με την γη, με τα δέντρα.

Να υποθέσω ότι είχες διαβάσει το ομώνυμο βιβλίο του Ηλία Βενέζη, όποτε γνώριζες τον χαρακτήρα που ερμηνεύεις. Ξαναδιάβασες τώρα το βιβλίο για να θυμηθείς τον Ιωσήφ και να «πάρεις οδηγίες» και από τον συγγραφέα;

Φυσικά και το ξαναδιάβασα. Επέστρεφα πολλές φορές στο βιβλίο κατά την διάρκεια των προβών.

Ο Ιωσήφ μέσα από τον ιδιαίτερο του ρόλο ποιους συμβολισμούς και ποια μηνύματα θέλει να περάσει στον θεατή;

Ότι είμαστε η φύση. Και όταν καταστρέφουμε την φύση, στην ουσία καταστρέφουμε την ίδια μας την ζωή. Ότι η φύση είναι σοφή. Όταν επικοινωνείς με την φύση μαθαίνεις πολλά για τον άνθρωπο. Για την ύπαρξή του. Για την ζωή.

Στις ημέρες μας συναντάμε ανθρώπους οι οποίοι γίνονται ένα με τη φύση και τη γη, ανθρώπους που δεν έχουν σύνορα όπως ο Ιωσήφ;

Ναι. Πάντα υπάρχουν άνθρωποι που έχουν αυτήν την στενή σύνδεση με την φύση. Μόνο που κάποιοι από εμάς τους χαρακτηρίζουμε τρελούς.

Στην «Αιολική Γη», ο Ηλίας Βενέζης αναφέρεται με νοσταλγία στις παιδικές του αναμνήσεις στις Κυδωνιές. Ο Δημοσθένης ποιες αναμνήσεις από την παιδική και εφηβική ηλικία κρατάει φυλαγμένες μέσα του;

Τις διακοπές τα καλοκαίρια στην Αίγινα. Τις πρώτες ταινίες που είδα εκεί στο θερινό σινεμά του νησιού. Τις ποδηλατάδες στα καυτά μεσημέρια. Τον θόρυβος των τζιτζικιών πάνω στις φιστικιές.

Δημοσθένη, τι ρόλο θεωρείς ότι παίζει η μνήμη στη ζωή μας τόσο η προσωπική όσο και η κοινωνική – ιστορική μνήμη;

Νομίζω ότι η μνήμη παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Τόσο προσωπικά όσο και κοινωνικά. Η μνήμη είναι η βάση μας. Είναι τα θεμέλια πάνω στα οποία χτίζουμε. Χωρίς μνήμη δεν έχουμε βάση. Και χωρίς βάση είμαστε ετοιμόρροποι. Η μνήμη είναι το παρελθόν στο οποίο πρέπει πάντα να ανατρέχουμε για να διδαχθούμε, να συγκρίνουμε, να συσχετίσουμε.

Το 2021 συμπληρώθηκαν 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης και το 2022 συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Έχουμε μνήμη ως λαός; Πιστεύεις ότι γνωρίζουμε την ιστορία μας και έχουμε μάθει από τα λάθη του παρελθόντος;

Δυστυχώς η παιδεία μας σήμερα είναι τρομερά ελλιπής. Η ιστορία μας σήμερα στα σχολεία διδάσκεται ρηχά. Δεν αφορά τους μαθητές και δεν τους βάζει ποτέ σε μία θέση συσχέτισης των γεγονότων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει βάση. Νομίζω ότι δεν υπάρχει ιστορική μνήμη επί της ουσίας. Κι αυτό φυσικά φέρνει σαν αποτέλεσμα να επαναλαμβάνονται λάθη του παρελθόντος.

Και μια τελευταία ερώτηση. Ως ηθοποιός υπηρετείς τον χώρο του πολιτισμού. Πόσο έχει πληγωθεί ο πολιτισμός αυτά τα 2,5 χρόνια της πανδημίας και γενικότερα ο πολιτισμός στη χώρα μας έχει τη θέση που του αναλογεί στην κοινωνία, εάν μάλιστα λάβουμε υπόψη μας ότι ο πολιτισμός, σε όλες τις εκφάνσεις του, είναι ένα πολύτιμο αγαθό, δημόσιο, στο οποίο πρέπει να έχουν πρόσβαση όλοι οι άνθρωποι, ισότιμα.

Ο πολιτισμός σήμερα περνά κρίση πανευρωπαικά, αν όχι και παγκόσμια. Κι αυτό είναι φυσικό, αφού η τέχνη είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας μας. Έχουμε τις παραστάσεις που μας αξίζουν, την τέχνη που μας αξίζει. Γιατί εκτός από τους καλλιτέχνες πρέπει να είναι και το κοινό εκπαιδευμένο. Να μπορεί δηλαδή το κοινό να αναγνωρίσει το έργο τέχνης. Δυστυχώς σήμερα με την οικονομική κρίση και την πανδημία των τελευταίων χρόνων ο πολιτισμός βρίσκεται σε δεύτερη μοίρα. Και αυτό είναι λυπηρό. Περνάμε μία πολύ δύσκολη περίοδο. Ελπίζω τα πράγματα στο μέλλον να πάνε καλύτερα και ο πολιτισμός να πάρει ξανά την θέση που του αξίζει.

– Σκηνοθετικά τι πρόκειται να κάνεις;

Στις 8 Απριλίου θα ανέβει η παράσταση ” Η Επανάσταση δεν θα γίνει ποτέ ” στο εμβληματικό ξενοδοχείο Μπάγκειον στην Ομόνοια. Πρόκειται για ένα κείμενο που συνέθεσα εγώ, βασισμένο στο ” Μπαλκόνι ” του Ζαν Ζενέ.