Μοναστηριακός Τουρισμός: Οι Έξι πιο εντυπωσιακοί προορισμοί μοναστηριακού τουρισμού στην Ελλάδα.
Καθώς τα χείλη προφέρουν τη λέξη «Ελλάδα», ο νους ταξιδεύει σε τόπους κατάνυξης και ομορφιάς, σε απόκρημνες ορεινές γωνιές που δεν έχει αγγίξει η ένταση και το άγχος της καθημερινότητας, σε γαλήνια τοπία που μόνο τα κύματα μπορούν να φτάσουν και να χαϊδέψουν, σε τόπους πολύ διαφορετικούς μεταξύ τους, που κρύβουν όμως ένα κοινό μυστικό: την ύπαρξη ενός μοναστηριού, ενός ναού ή ενός προσκυνήματος, που έρχεται να ολοκληρώσει τη φυσική ομορφιά κάθε τοπίου. Τα γραφικά εκκλησάκια, οικοδομημένα σε κάθε γωνιά της Ελλάδος, στέκονται δίπλα στο χρόνο σχεδόν αναλλοίωτα, σχεδόν άθικτα, φρουροί της ηρεμίας, της πνευματικής ζωής, αλλά και μάρτυρες της πίστης αυτών που τα έχτισαν.
Πέρα από την εναρμόνιση με τις φυσικές ομορφιές, τα μοναστήρια προσφέρουν στον προσκυνητή–επισκέπτη μια μοναδική ευκαιρία να ζήσει την πλούσια ιστορία που κρύβεται πίσω από το καθένα, μέσα από τις ζωντανές διηγήσεις των μοναχών που κατοικούν σε αυτά. Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων μονών, παρατίθενται στη συνέχεια.
Η εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στο ομώνυμο μοναστήρι στο Μαντάμαδο της Λέσβου.
Το παλαιό μοναστήρι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ (πολιούχου της Ν. Λέσβου), αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα προσκυνήματα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Πλήθη ομοεθνών αλλά και ξένων προσκυνητών, συρρέουν για να θαυμάσουν την ανάγλυφη εικόνα του Αρχαγγέλου και για να μάθουν τη συγκλονιστική ιστορία της. Γύρω στον 11ο αιώνα, Σαρακηνοί πειρατές εισέβαλαν στο παλαιό μοναστήρι των Ταξιαρχών και σκότωσαν όλους τους μοναχούς, εκτός από έναν, ο οποίος εκείνη την ώρα βρισκόταν στο ιερό. Ο δόκιμος Γαβριήλ κατάφερε να σκαρφαλώσει στη σκεπή του ναού, όμως οι πειρατές τον ακολούθησαν. Τότε μια δυνατή βοή έσκισε τον ουρανό και ευθύς η στέγη μετατράπηκε σε φουρτουνιασμένη θάλασσα, ενώ πάνω στα κύματα εμφανίστηκε ένας πελώριος Στρατιώτης που κρατούσε σπαθί που έβγαζε φωτιές. Αμέσως, όρμησε εναντίον των πειρατών, οι οποίοι τράπηκαν σε άτακτη φυγή, ενώ λίγο αργότερα βρέθηκαν νεκροί. Ο μοναχός, συγκλονισμένος από το θαύμα και την όψη του Αρχαγγέλου, όταν συνήλθε θέλησε να τον ζωγραφίσει. Με ευλάβεια μάζεψε το αίμα των μοναχών σε μια λεκάνη, το ανακάτεψε με ασπρόχωμα και άρχισε να πλάθει το πρόσωπο, όπως το είχε δει στη σκεπή του ναού. Ο σημερινός ναός κτίστηκε το 1879, ακριβώς στο σημείο που βρισκόταν ο παλαιός ναός, ύστερα από επιθυμία και υπόδειξη του Αρχαγγέλου.
Κάθε τόσο τα μάτια του βουρκώνουν ή το πρόσωπό του ιδρώνει και οι χριστιανοί το σκουπίζουν με βαμβάκι. Δεν είναι τυχαίο πως η Μυτιλήνη απελευθερώθηκε από τους Τούρκους την 8η Νοεμβρίου 1912, ανήμερα της γιορτής του.
Το Μέγα Σπήλαιο «κοιτά» τα Καλάβρυτα.
Λίγο πιο έξω από τα Καλάβρυτα, περπατώντας στο καταπράσινο μονοπάτι της Ζαχλωρού, η οκταόροφη Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου περιμένει επιβλητική μέσα στους αιώνες, στολίζοντας με ομορφιά που προκαλεί δέος το ορεινό και απόκρημνο τοπίο του όρους Χέλμου. Θεωρείται το παλαιότερο ίσως μοναστήρι της Ελλάδας αφού χτίστηκε το 362 μ.Χ. από τους Θεσσαλονικείς αδερφούς και μοναχούς, Συμεών και Θεόδωρο. Αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά προσκυνήματα της Ορθοδοξίας και πήρε το όνομά της από το Σπήλαιο όπου βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας, ύστερα από όραμα που είδαν οι δύο μοναχοί. Η εικόνα της Παναγίας της Μεγαλοσπηλιώτισσας, φιλοτεχνημένη από τον Ευαγγελιστή Λουκά από μαστίχα και κερί, τοποθετήθηκε κρυφά στο Σπήλαιο από χριστιανούς κατά την εποχή των διωγμών. Όταν αυτοί πέθαναν, η εικόνα παρέμεινε εκεί μέχρι που ανακαλύφθηκε με τρόπο θαυμαστό από την Αγία Ευφροσύνη. Το μοναστήρι στο πέρασμα των αιώνων έγινε εστία προσκηνύματος χιλιάδων πιστών, ενώ υπήρξε φάρος της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Λεηλατήθηκε και καταστράφηκε ουκ ολίγες φορές, ωστόσο η εικόνα της Παναγίας, που απεικονίζεται καθισμένη με το κεφάλι να γέρνει ελαφρά δεξιά και το χέρι της να κρατά τον Χριστό, παρέμεινε ανέπαφη. Το μοναστήρι γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο, στη μνήμη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, μια περίοδο που ο αριθμός των επισκεπτών είναι κάθε χρόνο σημαντικά αυξημένος, αφού πολλοί σπεύδουν να παρακολουθήσουν τόσο στις ετοιμασίες για τη γιορτινή μέρα, όσο και να θαυμάσουν τις ομορφιές των Καλαβρύτων με φόντο καλοκαιρινό.
Η θέα απο τη μονή του Οσίου Παταπίου κόβει την ανάσα.
Η Ιερά Μονή του Οσίου Παταπίου, χτισμένη σε υψόμετρο 650 – 700 μέτρων ανάμεσα στις κατάφυτες πλαγιές των Γερανείων Όρων πάνω από το Λουτράκι, οικοδομήθηκε ύστερα από πολλούς κόπους και θυσίες το 1952. Η ματιά του προσκυνητή – επισκέπτη ταξιδεύει στο βαθύ μπλε της θάλασσας, ο νους του γαληνεύει εναρμονιζόμενος με την απαράμιλλη ηρεμία του τοπίου, καθώς είναι σαν να παρακολουθεί από ψηλά τη ζωή της πόλης, μακριά όμως από τη βοή της, με το βλέμμα του να φτάνει μέχρι και τον Ισθμό της Κορίνθου. Ωστόσο, η μεγαλύτερη ανταμοιβή του για την ανάβαση μέχρι εκεί δεν είναι άλλη από το ιερό λείψανο του Οσίου Παταπίου. Το Άγιο Λείψανο βρέθηκε άφθαρτο και ευωδιάζουν, μαζί με έναν ξύλινο σταυρό και βυζαντινά νομίσματα, όταν το 1904 έγιναν ανασκαφές με σκοπό τη διεύρυνση του χώρου. Η Αγία Υπομονή, που πριν γίνει μοναχή ήταν η αυτοκράτειρα Ελένη (μητέρα του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου, Κωνσταντίνου Παλαιολόγου), είχε θέσει υπό την προστασία της το Λείψανο του Οσίου Παταπίου. Ωστόσο, μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους, το Λείψανο μεταφέρθηκε για προστασία στο Λουτράκι της Πελοποννήσου σε ένα σπήλαιο που έπειτα ερήμωσε για αιώνες, με αποτέλεσμα το Λείψανο του Οσίου Παταπίου να μείνει στην αφάνεια, μέχρι την ανεύρεσή του περίπου 100 χρόνια πριν. Σήμερα κοσμεί την Ιερά Μονή, ενώ χιλιάδες πιστοί συρρέουν για να προσκυνήσουν με ευλάβεια τον Άγιο που βρίσκεται μέσα σε ξύλινη λάρνακα στο βάθος μιας μικρής σπηλιάς. Η Ιερά Μονή σήμερα λειτουργεί ως γυναικείο μοναστήρι με αξιοσημείωτο φιλανθρωπικό και κοινωνικό έργο, όπως η λειτουργία Γηροκομείου Γυναικών.
Ο ιερός ναός και ο παραθαλάσσιος δρόμος που οδηγεί στο τόπο του μαρτυρίου της Αγίας Μαρκέλλας της Χιοπολίτισσας.
Ένα προσκύνημα, με εξίσου συνταρακτική ιστορία και ξεχωριστή παραθαλάσσια ομορφιά, είναι ο τόπος μαρτυρίου της Αγίας Μαρκέλλας, στη βορειοδυτική πλευρά της Χίου. Η Αγία Μαρκέλλα γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Βολισσό από χριστιανή μητέρα και ειδωλολάτρη πατέρα. Η ίδια όταν έγινε 18 ασπάσθηκε τον χριστιανισμό και βοηθούσε πολύ τους χριστιανούς με διάφορα έργα, γεγονός που εξόργισε τον ειδωλολάτρη πατέρα της, ο οποίος έκανε ό,τι μπορούσε για να τη μεταπείσει. Οι απειλές και η συμπεριφορά του την ανάγκασαν να εγκαταλείψει το πατρικό της σπίτι και να βρει καταφύγιο στα βουνά, όπου κρύφτηκε σε έναν βάτο. Εκεί τη βρήκε ο πατέρας της και έβαλε φωτιά στο βάτο για να την αναγκάσει να βγει. Η Αγία έτρεξε προς τη θάλασσα προσπαθώντας να σωθεί, ενώ ο πατέρας της τη σημάδεψε και τη χτύπησε με ένα βέλος. Το αίμα της έβαψε κόκκινα τα βράχια πάνω στα οποία έτρεχε, ενώ, μέχρι σήμερα, σε εκείνο το σημείο φέρουν ένα κόκκινο χρωματισμό, που συγκλονίζει τον επισκέπτη. Πληγωμένη και χωρίς άλλες αντοχές για να καταφέρει να ξεφύγει, η Αγία Μαρκέλλα προσευχήθηκε στον Χριστό και ζήτησε να ανοίξει ο βράχος που καθόταν για να κρυφτεί μέσα και να σωθεί. Έτσι κι έγινε. Ο βράχος άνοιξε και έκρυψε όλο το σώμα της Αγίας εκτός από το κεφάλι. Ο πατέρας της που ερχόταν πάνω στο άλογο, τη βρήκε, της έκοψε το κεφάλι και το πέταξε στη θάλασσα. Απο τότε ο βράχος αναβλύζει αγίασμα και όταν γιορτάζεται η μνήμη της στις 22 Ιουλίου, το νερό της θάλασσας βράζει και σταματά όταν τελειώσει η παράκληση.
Η Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας χτισμένη πάνω στα βράχια «αγναντεύει» απο ψηλά το γαλάζιο της θάλασσας.
Στη δυτική πλευρά του Αγίου Όρους, η ιερά Μονή Σιμωνόπετρας, σε ύψος 230 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας, στέκει αγέρωχη όντας ένα από τα δυσκολότερα οικοδομήματα παγκοσμίως για την εποχή της. Πρόκειται για μια επταώροφης οικοδομής, που λέγεται ότι αποτελεί την πρώτη «πολυκατοικία» στον κόσμο και χτίστηκε από τον Άγιο Σίμων τον Μυροβλήτη, ο οποίος ασκήτευε σε γειτονικό σπήλαιο και, οδηγημένος από θεϊκό φως, σκαρφάλωσε και έχτισε το μοναστήρι του, τη «Νέα Βηθλεέμ», στα μέσα του 13ου αιώνα. Η μονή είναι αφιερωμένη στη Γέννηση του Ιησού Χριστού και έχει καεί και ξαναχτιστεί πολλές φορές, αλλά ποτέ δεν κινδύνεψε από σεισμό, όπως είχε προφητέψει ο κτήτοράς της. Αξίζει κανείς να φτάσει μέχρι εκεί και να την επισκεφτεί, τόσο για να θαυμάσει τα ξεχωριστά και μοναδικά κειμήλια που κατέχει, όπως ένα τεμάχιο του Τιμίου Ξύλου και το άφθαρτο αριστερό χέρι της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής, όσο και για να ανακαλύψει την αλήθεια μιας άλλης πραγματικότητας, μακριά από τον καθημερινό τρόπο ζωής, ακολουθώντας για λίγες μέρες τους ρυθμούς των μοναχών που την κατοικούν.
Το πιο «ψηλό» μοναστήρι των Αγίων Μετεώρων, η Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος.
Στο δημοφιλέστερο προορισμό μοναστηριακού τουρισμού, τα φημισμένα Μετέωρα, σε έναν πανύψηλο βράχο, βρίσκεται το πιο δυσπρόσιτο από τα μοναστήρια των Αγίων Μετεώρων. Ενώ η ανάβαση παλαιότερα γινόταν με ανεμόσκαλα και δίχτυ, σήμερα η πρόσβαση είναι εφικτή με πεζοπορία, αφού ανεβεί κανείς 140 λαξευμένα πέτρινα σκαλοπάτια, που δημιουργήθηκαν το 1925 και οδηγούν με ασφάλεια στη κορυφή του βράχου. Τις τελευταίες δεκαετίες οι ανάγκες της μονής εξυπηρετούνται με τη βοήθεια ενός τελεφερίκ που ενίοτε μεταφέρει και επισκέπτες. Η θέα είναι κάτι που δεν μπορεί κανείς να περιγράψει. Μπροστά στα μάτια του επισκέπτη – προσκυνητή, απλώνεται ολόκληρη η κοιλάδα της Καλαμπάκας με τον Πηνειό Ποταμό να την κοσμεί. Η Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος, θεωρείται το τρίτο αρχαιότερο μοναστήρι των Μετεώρων. Οι πρώτοι ερημίτες έχτισαν εδώ τα ασκητάριά τους, στις αρχές του 14ου αιώνα, ενώ, για να χτιστεί το μοναστήρι και να ανεβάσουν τα υλικά, χρειάστηκαν 70 χρόνια. Σήμερα υπάρχει ένας, μόνον, μοναχός, ο Ηγούμενος αρχιμανδρίτης Δομέτιος.
Η πλειοψηφία των προαναφερθέντων προορισμών βρίσκεται κοντά σε πολύ γνωστά τουριστικά θέρετρα, συνεπώς, ακόμη και αν δεν ανήκετε σε εκείνους που θα επέλεγαν το μέρος των διακοπών τους με γνώμονα την επίσκεψη σε ένα από τα παραπάνω μοναστήρια, μπορείτε εύκολα να τη συνδυάσετε με μια χειμερινή ή καλοκαιρινή απόδραση, που θα κάνετε στα κοντινά τους δημοφιλή και κοσμοπολίτικα μέρη.
